Δρ. Κωνσταντίνος Φ. Πεταλάς

Υπάρχει η γενική πεποίθηση ότι επειδή την άνοιξη οι αλλεργίες αυξάνονται τον χειμώνα δεν υπάρχουν. Όμως κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Οι αλλεργίες τους χειμερινούς μήνες είναι πολλές και παρουσιάζουν  ιδιαιτερότητες Υπάρχει μια ισχυρή αλληλεπίδραση με τις ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού που κάνουν θραύση αυτή την εποχή. Έχει αποδειχθεί ότι οι αλλεργικοί ασθενείς υποδέχονται πολύ πιο ευπρόσδεκτα τους ιογενείς παράγοντες, η περίοδος που πάσχουν είναι συνήθως μεγαλύτερη των υπολοίπων ανθρώπων ενώ κα τα συμπτώματα τους είναι πολύ πιο έντονα.

Τους χειμερινούς μήνες υπάρχουν αλλεργιογόνα στην ατμόσφαιρα όπως τα ακάρεα, οι μύκητες και τα επιθήλια οικοσίτων. Επίσης οι γύρεις του κυπαρισσιού θα εμφανιστούν τέλος Ιανουαρίου ενώ πολλές χρονιές οι γύρεις της παριετάρια (περδικάκι) από Φεβρουάριο.

Οι ευαισθητοποιημένοι σε αυτά τα αλλεργιογόνα ασθενείς εκφράζουν αυτή τους την ιδιαιτερότητα με αλλεργική ρινίτιδα ή αλλεργικό άσθμα και βήχα. Είναι επί της ουσίας μια υπερβολική αντίδραση του ανοσοποιητικού στην έκθεση σε αβλαβείς κατά τα άλλα παράγοντες τους οποίους το αμυντικό σύστημα δεν αναγνωρίζει ως τέτοιους αλλά στην κυριολεξία ως παράσιτα με αποτέλεσμα να παράγει άμυνα, με τη μορφή αντισωμάτων, εναντίον τους. Η παραγωγή αυτών των αντισωμάτων οδηγεί στην αποκοκκίωση κάποιων κυττάρων που λέγονται σιτευτικά με συνέπεια την απελευθέρωση μεσολαβητών οι οποίοι οδηγούν στην αλλεργική φλεγμονή των οργάνων στόχων. Τα όργανα στόχος εν προκειμένω είναι οι επιπεφυκότες (οφθαλμοί), ο ρινικός βλεννογόνος (μύτη) και οι βρόγχοι (πνεύμονες).

Εκτός όμως από τους ασθενείς οι οποίοι είναι ευαισθητοποιημένοι σε αυτά τα αλλεργιογόνα και οι υπόλοιποι ασθενείς που είναι ευαισθητοποιημένοι σε αλλεργιογόνα της άνοιξης ή του καλοκαιριού, το χειμώνα περνάνε πιο δύσκολα με τις ιώσεις αφού το ανοσοποιητικό τους συμπεριφέρεται με λίγο διαφορετικό τρόπο.

Το κλινικό αποτέλεσμα θα εκφρασθεί ως ρινίτιδα, επιπεφυκίτιδα και άσθμα. Οι εκδηλώσεις αυτές δεν είναι καθόλου απαραίτητο να συνυπάρχουν. Από την άλλη πλευρά όμως μπορεί η μια να αποτελεί εξέλιξη της άλλης αφού η αλλεργία αποτελεί χρόνια παθολογική κατάσταση. Η ρινίτιδα χαρακτηρίζεται κατ’ αρχάς από την κλασσική τετράδα των συμπτωμάτων: καταρροή, συμφόρηση(μπούκωμα), πταρμοί, κνησμός. Η επιπεφυκίτιδα από κνησμό, δακρύρροια. Το άσθμα από βήχα, δύσπνοια, συριγμό, συσφιγκτικό αίσθημα στήθους, νυκτερινές αφυπνίσεις. Οι ασθενείς που έχουν αλλεργική ρινίτιδα έχουν 30%-40% πιθανότητα να εμφανίσουν άσθμα ενώ αυτοί που έχουν άσθμα πάνω από 80% πιθανότητα ρινίτιδας.

Οι ιογενείς λοιμώξεις είναι άμεσα συνυφασμένες με την εμφάνιση παροξυσμών άσθματος. Οι ρινοιοί είναι το κύριο αίτιο αυτών των ιογενών λοιμώξεων. Υπάρχουν περισσότερα από 600 είδη (ορότυποι) ρινοιών και το 80-85% των παιδιών που επισκέπτονται Τμήματα Επειγόντων Περιστατικών σε Παιδιατρικά Νοσοκομεία έχουν προσβληθεί από τέτοιου τύπου ιούς. Το αντιγριππικό εμβόλιο δεν καλύπτει τέτοιες ιώσεις, καλύπτει μόνο τα στελέχη του ιού της γρίππης.Η κύρια ηλικιακή ομάδα που πλήττεται είναι 0-18 ετών με αιχμή τα 5-7 έτη φαινόμενο που μάλλον αποτελεί την πηγή του κακού και για τους ενήλικες στους οποίους το 50% που εμφανίζει κρίση και επισκέπτεται Νοσοκομείο έχει προσβληθεί από ρινοιό.  Οι ασθενείς με ευαισθητοποίηση σε αλλεργιογόνα  μοιάζουν να συμπεριφέρονται στους ιούς ως αλλεργιογόνα. Οι μελέτες δείχνουν ότι ένας αλλεργικός ασθενής διατηρεί πολύ περισσότερο την συμπτωματολογία του κοινού κρυολογήματος ενώ επίσης το εξελίσσει πολύ πιο συχνά σε συμμετοχή από το κατώτερο αναπνευστικό και αυτό το γεγονός μάλιστα μπορεί να αποτελέσει και την αφορμή της διερεύνησης που θα οδηγήσει στη διάγνωση της αλλεργίας.

Φυσικά υπάρχουν και άλλοι λόγοι που μπορεί να συμβάλλουν στα συμπτώματα. Το κάπνισμα και αλλεργική ρινίτιδα, κάπνισμα και αλλεργικό άσθμα είναι κακοί συνδυασμοί. Σκολίωση ρινικού διαφράγματος, δηλαδή στραβό διάφραγμα και αλλεργική ρινίτιδα επίσης. 

Η καλύτερη ιατρική είναι η πρόληψη. Ο αλλεργικός ασθενής πρέπει να ελεγχθεί με αλλεργικές δερματικές δοκιμασίες, τα γνωστά αλλεργικά τεστ. Αλλεργικά τεστ γίνονται σε όλες τις ηλικίες

Αυτές οι δοκιμασίες είναι ανώδυνες, αξιόπιστες, δίνουν απάντηση σε είκοσι  μόλις λεπτά και πρέπει να εκτελούνται μόνο από ιατρούς εκπαιδευμένους στο εν λόγω αντικείμενο άρα αλλεργιολόγους. Οι εξετάσεις στο αίμα έπονται και δεν είναι απαραίτητες παρά μόνο σε λίγες περιπτώσεις. Εφόσον ένας ασθενής διαγνωσθεί έγκαιρα, δεν έχει εδραιώσει σοβαρό άσθμα, δεν έχει γίνει πολυευαίσθητος και φυσικά δεν έχει άλλα σοβαρά προβλήματα υγείας μπορεί να θεραπευθεί οριστικά σε σχέση με τις αλλεργίες του υποβαλλόμενος σε ανοσοθεραπεία (απευαισθητοποίηση, εμβολιασμός). εμφάνισης νέων ευαισθητοποιήσεων και την παραμονή του αποτελέσματος μετά τη διακοπή άρα την οριστική θεραπεία του προβλήματος.

Τους χειμερινούς μήνες λόγω των λοιμώξεων που είναι πιο συχνές έχουμε περισσότερα περιστατικά οξείας κνίδωσης όπως επίσης και περιστατικά απορρύθμισης-έξαρσης χρόνιας κνίδωσης.

Οι ασθενείς με ατοπική δερματίτιδα επίσης εμφανίζουν έξαρση τους χειμερινούς μήνες, είναι μια αντίδραση του δέρματος το οποίο έχει διαταραχή του επιθηλιακού φραγμού στις χαμηλότερες θερμοκρασίες.

Τέλος οι αυξημένες ανάγκες λήψης αντιβιώσεων και αντιφλεγμονωδών μοιραία οδηγεί σε αυξημένα περιστατικά φαρμακευτικής αλλεργίας.